ATIKSU ARITMA TESİSLERİ
ATIKSU ARITMA TESİSLERİ
Atık su: evlerden, sanayi tesislerinden farklı ticari işletmelerden, kurumlardan ve benzer binalardan kullanıldıktan sonra boşaltılan sular atık su olarak tanımlanmaktadır. Bu sular insan ve hayvan dışkısı ve idrarı ile grisu denilen banyo, lavabo ve mutfaklardan kullanım sonucu kirlenen sulardan ibarettir.
Evsel atık sular renkli, pis görünüşlü ve içinde bir miktar çözünebilen ve çözünemeyen maddeler bulunmasına rağmen %99’nun su olduğu diğer kısımlar ise organik ve inorganik karışımlardan oluşmaktadır. Atıksu içinde bakteri, protozoa, virus, helmint gibi patojenik olabilecek mikroorganizma türleri bulunabilmektedir.
Atık sularda bulunan patojen organizmalar hastalıkla enfekte olmuş veya özel bir hastalığın taşıyıcıları olan insanlar tarafından deşarj edilmektedir.
Atıksular içindeki alışılmış bakteriyel patojenik organizmalar, tifo, paratifo, dizanteri, diyare ve kolera gibi gastro intestinal sistem hastalıklarına yakalanmış insanlar tarafından boşaltılırlar.
Bu organizmalar oldukça enfeksiyöz oldukları için sanitasyonun zayıf olduğu bölgelerde özellikle tropiklerde her yıl binlerce ölümlere sebep olabilmektedirler.
Dünyada su kaynaklara hızla azalmaktadır. Bu kaynaklar arasında içilebilir kalitede olan su kaynaklarıda azalarak tüknme noktasına gelmiştir. Diğer yandan bir şekilde arıtılmadan alıcı ortamlara bırakılan atık sular, miktarı her geçen gün azalan su kaynaklarının kirlenmesine neden olmaktadır.
Bu nedenle var olan su kaynaklarının kirletilmemesi ve su kaynaklarının daha verimli kullanılması için atık suların arıtılması gerekmektedir. Arıtılan bu atık sular su karekterlerine göre çeşitli alanlarda kullanılabilmektedir.
Hızla azalan su kaynaklarının insanlık için çok önemli olduğu kabul edilerek, atık suların uygun arıtma işlemine tabi tutularak arıtılmasından sonra istenilen değerleri sağlaması halinde çeşitli alanlarda kullanılması mümkündür. Pissu Arıtma işlemi, gün geçtikçe hızlı bir şekilde kirlenmekte olan temel yaşam kaynağı suyun ıslah edilmesi işlemidir. Günümüz insanlığı için aynı zamanda çok büyük değeri olan bir sanattır.
Atıksu Atırma; Suların çeşitli kullanımlar sonucunda atıksu haline dönüşerek yitirdikleri fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerinin bir kısmını veya tamamını tekrar kazandırabilmek, ve boşaltıldıkları alıcı ortamın doğal fiziksel, kimyasal, bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirebilmek için uygulanan fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin birini veya birkaçına atıksu arıtma adı verilmektedir. Atıksuyun niteliğine göre kullanılacak arıtma prosesleri de farklılık göstermektedir.
Atıksu içerisinde bulunan çözünmüş organik maddelerin bakteriyolojik faaliyetler sonucu giderilmesi için biyolojik arıtma tesisi, atıksu içerisinde çözünmüş veya askıda bulunan ve gravitasyonla (yerçekimi etkisi ile) çökelmeyen maddelerin çökeltilerek sudan uzaklaştırılması için kimyasal atıksu arıtma tesisi, suyun içerisinde bulunan ve kendiliğinden çökebilen katı maddelerin atıksudan uzaklaştırılması için fiziksel atıksu arıtma tesisi tercih edilmelidir. Bu prosesler ayrı ayrı kullanılabileceği gibi birbiri ardına gelecek şekilde de kullanılarak arıtma tesisi kurulabilir.
Atıksu arıtılması pahalı bir sistem işletilmesi ise emek isteyen bir yatırımdır. Bu nedenle atıksu arıtma tesisi yapılması planlanırken göz önününe alınması gereken kriterler mevcuttur. Atıksu arıtma tesisi kurarken arıtma prosesi, işletim maliyetleri, arıtma tesisinin yapımında kullanılan ekipman ve imalat kalitesi arıtma tesisi için belirleyici parametrelerdir. Paket arıtma tesisleri foseptik kullanan ve vidanjörle çekim yapılan tesislerde kısa zamanda kendini amorti etmektedir. Paket Atık su Arıtma ünitesi foseptik kullanımından daha sağlıklı br çözümdür. Paket atıksu arıtma sisteminden çıkan arıtılmış su bahçe sulama sistemlerinde rahatlıkla kullanılabilmektedir. Paket atıksu arıtma sisteminde elektrik tüketimi kesikli arıtma prosesi sayesinde minimuma indirilmiştir. Bütün bu etmenler göz önüne alınarak arıtma tesisi kurularak sistemin çalıştırılması planlanmalıdır.
Atıksu arıtma tesisi kurulurken alet ve ekipman seçimine büyük önem verilmelidir. Atıksu veya pis su kullanılan ekipmanlarda bozulmalara ve çürümeler ve tıkanmalara neden olmaktadır. Eğer kaliteli ve dayanıklı techizat seçilmemiş ise kısa sürede aşınmalar ve bozulmalar başlayacaktır. Bu durum kısa zaman içinde alet ve ekipmanın yenilenmesine neden olacaktır.
Atıksu arıtma proseslerinin veya proses kombinasyonlarının seçimi aşağıdaki kriterler dikkate alınarak yapılmalıdır.
Atıksu karakteri: Bu, kirleticinin askıda, koloidal veya çözünmüş, biyolojik parçalanabilen gibi hangi formda olduğunu ve toksisitesini kapsamalıdır. Çıkış suyu kalitesi: Çıkış suyunun zehirlilik (bioassay) deney sonuçları gibi ileriye yönelik istenebilecek deşarj kısıtlamalarına da planlamada yer verilmelidir.
Herhangi atıksu arıtma problemi için mevcut yer ve maliyet: İstenen arıtma verimine çoğu zaman bir veya daha fazla arıtım kombinasyonu ile ulaşılabilir. Ancak bu seçeneklerden yalnızca bir tanesi en ekonomiktir. Bu nedenle proses tasarımına geçemeden önce detaylı bir fizibilite analizi yapılmalıdır.
Atıksu Arıtma Çeşitleri
Farklı kaynaklardan çeşitli yapıda atıksular oluşmaktadır. Konutlardan ve işyerlerinden kaynaklı evsel atıksular için evsel atıksu arıtma tesis, üretim proseslerinden kaynaklı atık sular için endüstriyel atıksu arıtma tesisleri kullanılmaktadır.
Evsel Atıksu Arıtma:
Evsel atıksu arıtma tesisleri, betonarme veya paket arıtma olarak sacdan imal edilmektedir. Evsel atıksu arıtma tesislerinde biyolojik arıtma kullanılır. Biyolojik arıtma yöntemi, atıksuda ki kirliliğin oluşturan mikroorganizmalar tarafından giderilmesidir. Ortalama olarak evsel atıksular 720 mg/lt toplam katı madde içerir. Toplam katı maddenin yaklaşık 500 mg/lt'si çözünmüş halde, geri kalanı ise askıda katı durumdadır. Çözünmüş ve askıdaki katılar sabit ve uçucu halde olabilirler. Arıtma işlemlerinin çoğu, askıdaki katı madde ve uçucu çözünmüş katı maddelerin uzaklaştırılması için tasarlanır.
Endüstrİyel Atıksu Arıtma:
Sanayi tesisleri, fabrikalar, organize sanayi bölgeleri gibi kuruluşların üretim prosesleri sonucu oluşan atıksularını geri kazanılması ve bertaraf edilmesi amacıyla kurulmuş olan atıksu arıtma tesisleridir. Bu atıksu arıtma tesisleri sektör ve atıksu karakterine göre özel olarak planlanmaktadır. Endüstriyel nitelikli atıksuların arıtılması amacı ile dizayn edilen atıksu arıtma sistemleri, boyutları ve arıtma üniteleri; sanayi/sektör türü, üretim yöntemi, atıksu miktarı, atıksuyun kirlilik değerleri ve alıcı ortam türüne göre değişiklik göstermektedir.
Arıtma tesisleri paket atıksu arıtma sistemi olarak dizayn edilmektedir. Evsel, endüstriyel nitelikli atıksular için farklı tiplerde paket arıtma sistemleri yapılmaktadır. Paket atıksu arıtma tesisleri; nüfusu az olan turistik tesisler, yazlıklar gibi yerleşim alanları ile şantiyeler, fabrikalar ve üretim tesislerinde uygulama alanı bulmaktadır.
Paket atıksu arıtma sistemi kanalizasyon sistemi bulunmayan veya kanalizasyon sistemi olup ta atıksu arıtma tesisi istenen tesis yada bölgelerde atıksu arıtma tesisi ihtiyacını en ekonomik ve en kaliteli şekilde çözmeye çalışılan atıksu arıtma sistemidir.
Atıksu arıtma işlemi kimyasal, fiziksel veya biyolojik yollarla yapılabilmektedir:
•Kimyasal arıtıma, atıksu çökeltme havuzundan geçtikten sonra karıştırma ünitesinde çeşitli kimyasallar eklenerek, bu kimyasalların suyun içindeki kirleticiler ile reaksiyona girerek çökelmesi ile oluşur.
•Biyolojik arıtma; evsel veya endüstriyel atıksuların çeşitli bakteriler yardımı ile biyolojik olarak parçalanması ile gerçekleşir.
•Fiziksel arıtma; hiçbir kimyasal veya bakteri kullamadan fiziksel yollarla ve cazibe ile atıksuyun içindeki yağ ve kaba atıkların ızgara ve benzeri düzenekler ile uzaklaştırılmasıdır.
Ana atıksu arıtma sistem; Izgara (ince veya Kaba), Ön dinlendirme havuzu, Koagulasyon ünitesi, Flokulasyon unitesi, Çöktürme ünitesi, filtrasyon ünitesinden oluşmaktadır.
Atıksu Arıtma Tesisin İşletilmesi
Arıtma tesisleri çok pahalı sistemler olması yanında işletilmesi de zor olan tesislerdir. Bu nedenle tesisler uygun yerlere uygun sistemlerle kurularak işin uzmanı yetişmiş personele teslim edilmelidir. Bu tür tesisler bir elemanın yönetimine bırakılmamalı, mutlak yerine bakacak yedekli elemanlarla çalışılmaldır. Aks takdirde tek teknik personele sahi atıksu arıtma tesislerinde problemler yaşnmaktadır. Yatırım malyeti yüksek olan bu tesisler yalış yönetimlerle yeterince verimli olamamaktadır.
Atıksu arıtma tesisiyle ilgili projeler, kazalardan korunma ve işletme bakm onarım talimatı tesis içnde hazır olmalıdır. Bir problem durumunda bu talimatlara hemen ulaşılabilmeldir. Yeni olan arıtma tesisi işletmeye alınmadan önce atıksu ve çamur yapılan nehir suyu veya kuyu suyu ile doldurularak bütün makinelerin işlevi gözden geçirilmelidir.
Deneme işletmesinde; atıksu alınarak sırayla biyolojik kademe ve özümleme gerçekleştirilerek, yapılan işlemlerden emin olmak için kimyasal testler yapılmalıdır. Izgaralar, kum tutucular, çökeltme havuzları, biyolojik arıtma yöntemleri, çamur özümleme ve çamur susuzlaştırma sistemleri tek tek gözden geçirilmelidir. Güvenilir işletme değerleri elde edebilmek için çok sayıdaki ölçüm cihazları işletme talimatına göre temizlenmeli ve kalibre edilmelidir. Havalandırma havuzlarında katı madde miktarı devamlı olarak ölçülmelidir.
Yönetmelikler kapsamında istenilen diğer muayeneler yapılıp günlük kayıt altına alınmaıdır. Atıksu atrıtma tesisinden istenilen verimin alınması için makineler, motorlar, pompalar ve köprülerin düzenli olara bakımlarının yapılması gerekmektedir. Enerji kesintileri ile ilgili olarak gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Uzun süre enerji kesilmelerinde diğer enerji sağlayan kaynakalrın bulundurulması yararlı olacaktır. İşletme raporları temiz ve itinalı bir şekilde doldurulmalıdır. İşletme hataları gibi bütün özel olaylar; arızalar, yağ ve asit girişi, zaman ve yer belirtilerek günlük deftere işlenmelidir. Uzun süre bakım oarım ve arıza durumunda yetkili birimlere haber verilmelidir.
Yönetmelik
Diğer İçerikler