ÇevreBilgileri

Hemen hemen her kıtada buzullara rastlanır. Bugün dünyanın yaklaşık %10 ‘u (15 milyon km2’si) buzullarla kaplıdır. Buzulların etki alanı daha çok kutuplara yakın yerlerdir.

 

Yeryüzünde görülen buz tepeleri

Buz, kar ve uzun dönem zarfında buzullarda depolanan su, küresel su döngüsünün bir parçasıdır. Yeryüzündeki buz kütlesinin % 10’u Grönland’da, büyük çoğunluğu ise (% 90)’ı Antarktika’dadır. Grönland’da buz birikimi, su döngüsünün ilginç bir bölümüdür. Grönland’a eriyen sudan daha fazla kar yağdığı için, zaman içerisinde buz birikimi artarak yaklaşık 2,5 milyon kilometre küp (600 000 mil küp) hacme ulaşmıştır.

 

Oluşan kar kütlesi ortalama olarak 1 500 metre (5 000 feet) kalınlıkta olup 4 300 metre (14 000 feet) kalınlığa ulaşan yerleri de vardır. Buzun ağırlığından dolayı altındaki kara parçası tabak şeklinde aşağıya doğru bastırılmıştır.

Buzullar oluşur ve yok olur

Her ne kadar iklim değişikliği çoğu zaman kişilerin fark edemeyeceği hızda olsa da, küresel ölçekte iklim devamlı değişiklik halindedir. Yaklaşık 100 milyon yıl önce Dinazorların yaşadığı sıcak dönemler ile yaklaşık 20 000 yıl önceki son buz çağının görüldüğü soğuk dönemler gibi dünyamızda bir çok dönem olmuştur. Son buz çağında Kuzey Yarımkürenin çoğu kar, buz ve buzullarla örtülmüştü. Kanada’nın neredeyse tamamı, Kuzey Asya ve Avrupa’nın çoğu, ve Amerika Birleşik Devletlerinin bir kısmı buzullar ile kaplıydı.

 

1- Sirk Buzulu: Yüksek dağlık alanlardaki küçük çukurlukları dolduran buzullardır. Yurdumuzda bazı yüksek dağlık bölgelerde vardır. Cilo. Sat, Ağrı, Tendürek, Süphan , Kaçkar, Erciyes, Beydağları, Geyik Dağları, Bolkar, Binboğa dağları örnek olarak verilebilir.. 

2- Vadi Buzulu: Buzul aşındırması ile oluşan vadilerin içini dolduran buzullardır. Cilo dağında olduğu gibi.

3- Örtü Buzulu: Genellikle kutup bölgelerinde görülür. Antartika ve Grönland’da olduğu gibi. Kutup bölgelerinde denizde yüzen buz dağlarına Aysberg denir.

4- Takke Buzulu: Volkan dağlarının üst kısmında oluşan buzullardır. Ağrı dağı örnek olarak verilebilir.

 

Buzulların erimesi Antarktika'daki buzulların, 10 yıl öncesine oranla dört kat hızlı eridiği açıklandı. Uzmanlar bu durumun "Beklenenden çok daha kötü bir gelişme" olduğu değerlendirmesi yapılmaktadır. Devasa buzdağının yok olması için daha önce yapılan hesaplamalara göre 600 yıl olan süre 100 yıla indirildi. Leeds Üniversitesinden bir grup bilim adamının "Geophysical Research Letters" isimli bilim dergisinde yayımlanan araştırmasına göre, en belirgin erime Batı Antarktika'daki en büyük buzullardan Pine Island'da gözlemleniyor. Bu buzul 10 yıl önce yılda 16 metre incelirken, bu rakam şimdi 90 metreye kadar yükseldi. Pine Island buzulunun 175 bin kilometre kare genişliği ve tipik özellikleri nedeniyle uyduyla en iyi izlenen buzul olduğuna işaret eden araştırmacılar, erimenin bu hızla devam etmesi halinde devasa buzdağının 100 yıl içinde yok olacağı tahmininde bulundu.

Isınma Buzulları Neden Etkiliyor? Küresel ısınmanın buzullar üzerinde etki göstermesinin nedeni buzların beyaz olması. Beyaz renk güneş ışınlarını yansıtıyor. Yansıyan ışınlar daha koyu renkte olan okyanus ve karalar tarafından emiliyor. Bu da okyanus sularının daha çok ısınmasına sebep oluyor. Isınan okyanus suları buzulları eritiyor. Kısacası buzullar direkt güneş enerjisi ile değil suların ısınmasıyla eriyor.

 

Kaşiflerden ve bilim adamlarından oluşan ekibin Kuzey Kutbu’nda yaptığı yeni araştırmaya göre bölgedeki buzullar, yaz aylarında, daha önce tahmin edildiğinden çok daha hızlı eriyor. Kuzey Kutbu’nun dondurucu soğuğunda 73 gün süren 450 kilometrelik bir yürüyüş ilk kez yapılan bir sevüren. Hava sıcaklığı eksi 40 derece civarında. Şartlar, son derece zor. Amaç, Kuzey Kutbu’ndaki buzulları incelemek, ne kadarının eridiğini tespit etmek, yeni buzul oluşumları bulmak. Catlin Grubu’nun sponsorluğunda, Dünya Yaban Hayatı Fonu’yla ortak düzenlenen ve çevreciler, bilim adamları ve kaşiflerin katıldığı araştırma Kopenhag’daki İklim Konferansı’nda duruma dikkat çekmek için yapıldı. Sonuçlar, Londra’da açıklandı. Catlin Kuzey Kutbu Araştırması’nın öncüsü Pen Hadow şöyle konuşuyor: “Kuzey Kutbu’nda eski, kalın, yıllar içinde oluşumu devam eden ve her yıl kalınlaşan bir buzul tabakasıyla karşılaşacağımıza inanıyorduk. Ancak böyle bir buzul tabakasına rastlamadık.” Cambridge Üniversitesi’nden Peter Wadhams 1971’den beri Kuzey Kutbu üzerine çalışıyor. Wadhamns ise şunları söylüyor: “Daha çok buz kaybettiğiniz zaman açık su alanları artıyor. Yaz aylarında açık sular daha da ısınıyor. Böylece kışın oluşan buz miktarı azalıyor. Bir sonraki yaz daha çok erime görülüyor. Parçalanma süreci başlıyor ve buzlar tükeninceye kadar erime devam ediyor.”

 

 

Deniz seviyesi yükselecek,

Norveç'te açıklanan araştırma sonuçlarına göre 100 yıl içinde kuzeyde hiç buzul kalmayacak. Hazırlanan 1800 sayfalık raporda küresel iklim değişikliği ile birlikte felaket getiren seller yaşanacağı açıklandı. Bilimadamları, küresel ısınmanın neden olduğu buzul erimeleri ile okyanuslardaki su miktarının artacağını, bunun sonucunda da deniz seviyesine yakın bölgelerin sular altında kalacağını belirtti.