ÇevreBilgileri
ATIK PİL VE AKÜMÜLATÖRLER
Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı resmi Gazete’de yayımlanmış ve 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
PİLLER
Pil’in tanımı : Şarj edilmeyen primer hücrelerde kimyasal reaksiyon sonucu oluşan kimyasal enerjinin doğrudan dönüşümü ile üretilen elektrik enerjisi kaynağına pil denir.
Pilin kullanım Alanları: Günümüzde piller evlerde, işyerlerinde, sanayide önemli miktarda kullanılmaktadır. elektronik cihazlarda, motorlarda, saatlerde, kameralarda, hesap makinelerinde, işitme aletlerinde, kablosuz telefonlarda, oyuncaklarda ve daha bir çok alanda piller karşımıza çıkmaktadır. Ülkemizde çoğunlukla alkali piller ve karbon-çinko piller kullanılmaktadır.
Pillerin Özellikleri
Piller, kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürürler. Pil hücresinde , metal anot (negatif elektrot), metal oksit katyon (pozitif elektrot) ile iki elektrot arasında kimyasal reaksiyonu sağlayan elektrolitten ibarettir.
Anot, elektrolizde aşınırken katotta iyonik değişim reaksiyonu sonucu elektrik akımı meydana gelir. Bu reaksiyon sonucu oluşan elektrik enerjisi çeşitli aletlerde kullanılır. Her bir hücre genel olarak 1.5 volttur. Hücreler birbirine seri bağlanarak daha yüksek voltaj üretebilir. Örneğin, 9 volt pil, 6 adet 1.5 v hücrenin seri halde bağlanması sonucu elde edilir. Elektro kimyasal sisteme bağlı olarak hücre voltajı 1.2 v ile 4 v arasında değişir. Piller, ıslak veya kuru olarak ikiye ayrılır. Islak hücreli pillerde, elektrolit sıvıdır. Kuru hücreli pillerde elektrolit, pasta, jel veya diğer matrix halde bulunur. Primer pillerde, reaksiyon hücre içinde gerçekleşir ve reaksiyon tersinmezdir. Primer piller şarj edilemez. Seconder pillerde kimyasal reaksiyonlar tersinirdir. Dıştan bir enerji ile reaksiyon başa döndürülür. Güç, sekonder kaynaktan pile yüklenebilir.
Pil Çeşitleri
Islak Hücreli Piller
Kurşun-Asit Piller (Aküler)
Kuru Piller
1. Alkali Piller
2. Çinko Karbon Piller
3.Çinko Hava Pilleri
4.Gümüş Oksit Piller
5. Cıva Oksit Piller
6.Lityum Piller
Şarj Edilebilir Piller
1. Nikel Kadmiyum Piller
2.Nikel Metal Hidrid (Ni-MH veya NiMH)
3.Lityum İyon Pilleri (Li-Ion)
Yasaklar
• Alkali-manganlı düğme hücreler ve düğme hücre içeren piller hariç yönetmelikte tanımlanan zararlı madde içeren pillerin ithalatı ve üretimleri,
• Ağırlıkça yüzde iki den fazla cıva oksit içeren pillerin ithalatı,
• Atık pil ve akümülatörlerin evsel ve diğer atıklarla birlikte depolanması, alıcı ortama verilmesi ve yakılması yasaktır.
Piller Kim Tarafından Toplanır
Ülkemizde piller ağırlıklı olarak ithal edilmektedir. Yönetmelikteki yükümlülüklerin yerine getirilmesi için pil ithalatçıları tarafından TAP Taşınabilir Pil Üreticileri ve İthalatçıları Derneği kurulmuştur.
Ayrıca ülkemizdeki birçok Belediye tarafından da büyük çoğunluğu tap derneği ile işbirliği yapılarak atık piller toplanmaktadır. Okullar, alışveriş merkezleri ve işyerleri gibi noktalarda atık pil toplama noktaları oluşturulmuş olup buralarda biriktirilen piller toplanmaktadır. Ülkemizde toplanan bu piller çoğunlukla D5 yöntemi olarak tanımlanan özel sahalarda beton bloklar içerisine gömülerek bertaraf edilmektedir. Ayrıca ülkemizde pillerin geri kazanımı çalışmaları da planlanmaktadır
Tüketicilerin Yükümlülükleri
Pil tüketicileri
Atık pilleri evsel atıklardan ayrı toplamakla, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına atık pilleri teslim etmekle yükümlüdür.
Pil Ürünlerinin Dağıtımını ve Satışını Yapan İşletmelerin Yükümlülükleri
Pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler;
Pil üreticilerinin kuracakları sisteme uygun olarak tüketiciler tarafından getirilen atık pilleri ücretsiz olarak almakla,
Atık pil toplama sistemi olmayan markaların pillerini satmamakla,
Tüketicilerin getirdiği atık pilleri, üreticinin öngördüğü şekilde üreticiye veya üreticinin yetkilendirdiği bir kuruluşa gönderilmesini sağlamakla,
İşyerlerinde tüketicilerin kolayca görebilecekleri yerlerde (EK-4 A)’da yer alan uyarı ve bilgiler ile atık pillerin toplanma şekli ve yerleri hakkındaki bilgileri sunmakla,
Üreticilerin veya yetkilendirdiği kuruluşların temin edecekleri, atık pil konteynerlerini bulundurmakla yükümlüdür.
Atık Piller ve Akülerle İlgili Belediyelerin Görev ve Yetkileri
Belediyeler, Büyükşehir statüsündeki yerlerde Büyükşehir Belediyeleri;
- Atık pil ve akümülatörlerin katı atık düzenli depolama alanlarında evsel atıklarla birlikte bertarafına izin vermemekle,
- Kuruluş ve işletme giderleri pil üreticileri tarafından karşılanacak geçirimsizlik koşulları sağlanmış, nemden ari ve meteorolojik şartlardan korunmuş atık pil depolama alanlarının kurulması için katı atık düzenli depolama alanlarında ücretsiz olarak yer tahsis etmekle,
- Üreticilerin şehrin muhtelif yerlerinde yapacakları atık pil ve akümülatör toplama işlemlerine yardımcı olmak ve işbirliği yapmakla,
- Okullar, halk eğitim merkezleri, mahalle muhtarlıkları, eğlence yerleri ve halka açık merkezlerde pilleri ayrı toplama ile ilgili üreticilerin sorumluluğu ve programı dahilinde gerektiğinde üretici ile işbirliği yaparak pilleri ücretsiz olarak ayrı toplamakla, halkı bilgilendirmekle, eğitim programları düzenlemekle,
- Belediye sınırları içinde bulunan atık pil ve akümülatör bertaraf tesislerini ve taşıma firmalarını denetlemekle,
görevli ve yetkilidir.
Atık Pillerin Taşınması
Atık pil taşıyacak araç ve firmalar için lisans alma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak, atık pillerin kapalı kasalı kamyonetlere yerleştirilmiş asgari 210 litrelik HDPE fıçılarda taşınması zorunludur.
Atık pil taşıyacak araçların renginin kırmızı olması, araçların üzerinde atık pillerin toplandığına dair 20 metre uzaktan görülebilecek şekilde bu Yönetmeliğin1 No’lu ekinde yer alan amblemin bulunması, ayrıca araç kasalarının her iki yüzüne de “Atık Pil Taşıma Aracı” yazılması zorunludur.
Atık Pillerin Geçici Depolanması
Atık pillerin geçici depolanmasında iç ve dış yüzeyleri korozyona dayanıklı konteynerler kullanılması, bu konteynerlerin kolay taşınabilir ve hacmi asgari 4 m3 veya daha fazla olması, sızdırmazlık özelliği taşıması gereken konteynerlerin kırmızı renge boyanarak her iki yüzeyine “Atık Pil Geçici Deposu” ibaresi yazılması zorunludur. Konteynerlerın nakliye kolaylığı olan yerlerde zemini beton ve üstü kapalı alanlarda bulundurulması gerekli olup, bu alanlarda yangına karşı her türlü tedbir alınması zorunludur.
Piller Ve Kota
- Atık pillerin toplanması ise kota sistemi ile yapılacaktır.
- I. grup piller
tarihi takip eden ilk yıl % 15, ikinci yıl % 25, üçüncü yıl % 30, dördüncü yıl % 35, beşinci yıl % 40 ve devamı yıllarda ise Bakanlığın belirleyeceği oranlarda
Atık haline gelen II. grup piller (Ni-Cd piller) için kota oranları ilk yıl % 25, ikinci yıl % 35, üçüncü yıl % 50, dördüncü yıl % 65, beşinci yıl % 80 ve devamı yıllarda ise Bakanlığın belirleyeceği oranlarda uygulanır
Atık Pillerin Bertarafı
Atık piller düzenli depolama alanlarında, bu işlem için diğer ayrılmış bölgelerde beton havuzlar içerisinde üzeri kapatılarak bertaraf edilebilir.