ÇevreBilgileri
ÖMRÜNÜ TAMAMLAMIŞ ARAÇLAR
Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 30 Aralık 2009'da 27448 no'lu Resmi Gazete'de yayınlanan "Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Hakkında Yönetmelik" Ocak 2011 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiştir. Bu yönetmelik otomobil, hafif ticari araç, motosiklet ve motorlu bisiklet haricindeki üç tekerlekli araçları, bu kategorilerdeki ömrünü tamamlamış araçlar ile bunlara ait aksam, parça ve malzemeleri kapsamaktadır. Ömrünü tamamlamış araçların (ÖTA) ve bunlara ait parçaların yeniden kullanım, geri dönüşüm ve geri kazanım işlemleri ile bertaraf edilecek atık miktarını azaltmak için, ÖTA Teslim Yerleri, geçici depolama alanı ve işleme tesisinden oluşan bir süreç ön görülmektedir.
Ortalama bir araç 15 bin parçadan oluşuyor. Yetkililer hurda araç dönüşüm oranının gazete kağıdı, konserve tenekeleri veya cam kavanozları dönüştürmeye göre % 75 fazla olduğuna dikkat çekiyor.
Araç sahibi, ömrünü tamamlamış aracını; ÖTA Teslim Yerleri, geçici depolama alanları ya da işleme tesislerine teslim etmek ve aracı teslim alandan araca ait onaylı araç kayıttan düşme ve bertaraf formunu almakla yükümlüdür.
Bu form, ömrünü tamamlamış araçların trafik kaydının silindiğini ve çevreyle uyumlu olarak bertaraf edildiğini belgeler. Üreticiler, negatif piyasa değeri olan ömrünü tamamlamış araçları araç sahibinden bir bedel talep etmeden teslim alır. Bedelsiz geri alma zorunluluğu aşağıdaki nedenlerle ortadan kalkar;
a) Mevcut aracın, Karayolları Trafik Kanunu'na göre tescil işleminin yapılmamış olması,
b) Aracın; Vites kutusu, diferansiyel, katalizatör, motor, elektronik kontrol üniteleri, lastik, üstyapı gibi önemli parçalarının bulunmaması,
c) Araca ait olmayan atık veya hurda malzemenin bulunması,
ç) Aracın bu Yönetmeliğin kapsamı dışındaki bir araç sınıfına dönüştürülmesi.
Ömrünü Tamamlamış Araç (ÖTA) İşlemi:
Ön-İşlem ve Kirlilikten Arındırma Öncelikle akü sökülür ve hava yastıkları devreden çıkartılır. Sonra sökümü yapan tüm yakıtla birlikte diğer çalışma sıvılarını da ÖTA’den tahliye eder. Bunlara motor yağı, transmisyon yağı ve fren sıvısı ile soğutma sıvıları ve klima sisteminin dondurucu sıvısı da dahildir.
Sökme Sonraki aşama, kullanılmış parça olarak satışa sunmak veya yeniden üretim parçaları için baz olarak kullanmak üzere, bileşenlerin veya sistemlerin sökülmesidir. Ekonomik açıdan uygunsa, plastik veya cam gibi malzemeler geri dönüşüm amacıyla çıkartılır.
Depolama Çevresel açıdan tehlikeli malzemeler biriktirilir ve sonra geri kazanım ya da imha amacıyla bu konuda uzmanlaşmış geri kazanım şirketlerine gönderilir.
Öğütücü Ön-işlemi yapılmış hurda kütleleri, ÖTA’yi parçalarına ayıracak ve bunları daha ileri aşamadaki geri dönüşüm veya geri kazanım işlemleri için sınıflandıracak olan öğütücüye gönderilir.
Öğütücü Sonrası Teknolojisi (ÖST) Öğütücüde parçalarına ayrılan malzeme parçaları daha sonra, değerli ikincil hammaddeler olarak kullanılabilecek malzeme parçalarını elde etmek amacıyla, farklı teknolojiler (mıknatıs, indüksiyon akımı, yüzdürme) kullanılarak işlenir.
Geri Dönüşüm/Geri Kazanım/Toprak Doldurma Öğütücüden ve ÖST’den (Öğütücü Sonrası Teknoloji) alınan malzeme parçaları geri dönüştürülebilmekte (örneğin yüksek fırınlarda kömürün yerine ya da atık çamurunun iyileştirilmesinde susuzlaştırma aracı olarak kullanılmak üzere) veya çimento endüstrisinde geri kazanılabilmektedir. Bu süreç zinciri, aracın %85’inin geri kazanılmasını sağlamakta ve toprak doldurma için kalan atığın miktarını büyük bir oranda azaltmaktadır.