ÇevreBilgileri
HURDA ATIK
Çevre bilinci gelişmiş olduğu ülkelerde yasa ve yönetmelikler ile atıkların kontrolünü zorunlu hale getirilmiştir. Atıkların toplanması ve depolanması sistematik hale getirilmiş olmasına rağmen bunlar için ayrılacak geniş alanların oluşturulmasında sıkıntılar yaşanmaya başlanmıştır.
Gelişmiş ülkelerde atık yönetiminde, atıkları depolamak için yeni depolama sahaları bulmak konusunda büyük tartışmalar yaşanmaya başlamıştır.
Atık yönetiminde yasal düzenlemelerin esası; olabildiğince az atıklı üretim yapılması ve bunun üretimden tüketimin son halkasına kadar planlanması, atıkların olabildiğince yüksek oranda geri toplanıp ikincil hammadde veya başka amaçlara yönelik olarak yeniden kullanılması, toprak, su, hava ortamına, canlılara ve yaşam alanlarına zarar vermeyecek şekilde bertaraf edilmesinin gerçekleştirilmesi temellerine dayandırılmaktadır.
Atıkların geniş alanlar kaplaması yanında bua tıkların yeniden değerlendirilebilir olması hurda ve hurdacılık açısından büyük önem taşımaktadır. Doğanın dengesi oldukça hassastır. Bu dengenin etkilenecek şekilde dışardan tahrip edilmesi ve bu tahribatın devamlı olması onarılamaz bozuklukların ortaya çıkmasına neden olacaktır.
Çevre ve atık yönetimi açısından hurda ve hurdacılık büyük önem taşımaktadır. Atık yönetiminin uygulanabilirliğinde, hurda ve hurdacılık diye adlandırdığımız sektörün büyük faydası olomaktadır.
Asıl kullanım amacı olan özelliği bozulmuş, kullanılamayacak hale gelmiş,işe yaramaz,döküntü,eskimiş,antika değeri taşımasa bile çok cüzii miktarda para eden değersiz maddelere en basit tanımla hurda adı verilmektedir. Aynı zamanda üretildiği amaç için kullanılamayacak hale gelmiş ürün olarak da tanımlanabilmektedir.
Hurdacılık
Hurda ve hurdacılık sektörü, geri kazanım sektörü ile bir arada değerlendirilmelidir. Hurda olarak alınan atıklar geri kazanım yoluyla yeniden üretime veya kullanıma sunulmaktadır. Hurdacılık, geri kazanım sisteminin ilk basamağı olarak değerlendirilmelidir. Geri kazanımda işlenen ürünlerin toplanması ve ayrılması hurda ve hurdacılık ile başlamaktadır.
Hurda, aynı zamanda terim olarak geri kazanılabilir veya geri dönüştürülebilir malzemeler anlamı taşımaktadır. Genellikle atık ile karıştırılmamalıdır, çünkü her hurdanın, hurdacı tarafından belirli bir parasal değeri bulunmaktadır.
Hurda malzeme geri kazanımı; katı atıkların ayrılması ve tekrar kullanıma sokulması anlamına gelmektedir. Geri kazanım veya hurdacılık programının temel hedefleri arasında uzaklaştırılacak atık hacimlerinin azaltılması ve doğal kaynakların korunması ve çevre kirliliğinin azaltılması yer almaktadır.
Hurdacılık sektörünün modernize etmek için tüketiciye yönelik faaliyetlerden, büyük çaplı makinalı tesislere kadar çok çeşitli teknolojiler ve programlar geliştirilmektedir. Bu programlarda tüketici bilinç düzeyinin geliştirilmesi önemli bir hedef olarak ele alınmalıdır.
Hurda geri kazanım programı veya hurdacılık sektörü, genel olarak malzemenin ayrılmasını (gerek kaynağında, gerekse toplam atık içinden), malzemelerin işlemden geçirilmesini, geri kazanılan maddelerin pazarlanmasını, satışını ve bu malzemelerin yeniden ikincil malzemelerden yapılan ürünler haline dönüştürülmesini kapsamaktadır.
Bu işlemler zincir uzun ve meşguliyet isteyen işlemlerdir. Toplanan her hurdanın nevine ve değerine göre ayrı toplanması, biriktirilmesi, sınıflandırılması, bunların geri kazanıma alınması işçilik isteyen işlerdir. Aynı zamanda bu işi yapan kişilerin malzemeleri iyi tanıması gerekmektedir.
Tabii kaynakların sınırsız olmadığı, dikkatlice kullanılmadığı takdirde bir gün bu kaynakların tükeneceği düşünüldüğünde geri dönüşüm ve hurdacılığın önemi daha iyi anlaşılabilir. Kaynak israfını önlemenin yanında, hayat standartlarını yükseltme çabaları ve ortaya çıkan enerji krizi ile bu gerçeği gören gelişmiş ülkeler atıkların geri kazınılması ve tekrar kullanılması için yöntemler aramış ve geliştirmişlerdir. Aynı gerçeğin ışığı altında Avrupa Ekonomik Topluluğu üye ülkelerde atıkların geri kazanılması şartını getirmiştir. (Curi, Kocasoy, l982)
Gelişmiş yada gelişmekte olan ülkelerin de tabii kaynaklarından uzun vadede ve daha uzun süre faydalanabilmeleri için atık israfına son vermeleri, ekonomik değeri olan maddeleri geri kazanım veya tekrar kullanma yöntemlerini araştırmaları ve uygulamaları gerekmektedir.
Hızla gelişen teknoloji aynı zamanda hızla eskiyen ve hurda durumuna düşen ürün miktarını artırmaktadır. Evlerden ve kullanımdan çıkan elektronik ürünlerde hurda olarak değerlendirilmektedir. Bu kullanım dışı kalan hurda ürünler işi iyi bilen hurdacılar tarafından değerlendirilerek ayrıştırılmaktadır.
Demir, çelik, bakır, kurşun, kağıt, plastik, kauçuk, cam ve benzeri hurda tabir edebileçeğimiz maddelerin geri kazanılması ve tekrar kullanılması, doğal kaynaklarımızın tükenmesini önleyecektir. Diğer yandan ülkemizin ihtiyaçlarını karşılayacak hurdaya ödenecek döviz miktarının ülkemizde kalmasına neden olacaktır.
Bu hurdaların geri kazanımı, kullanılan enerjiden büyük ölçüde tasarruf sağlayacaktır.
Hurda ve hurdacılık sektörünün yukarıda sayılan kazanımlardan asıl ve en önemlisi uzaklaştırılacak katı atık miktarlarındaki büyük azalma ve dolayısıyla çevre kirliliğinin önemli ölçüde önlenmesidir. Özellikle katı atıkları düzenli bir şekilde bertaraf edebilmek için yeterli alan bulunmayan ülkeler için katı atık miktarının ve hacminin azalması büyük bir avantajdır.
Araştırmalara göre metallerin geri kazanılması için harcanan enerji metallerinin madenlerden çıkartılması için gereken enerjiden çok daha azdır. Şöyle ki; geri kazanılmış metalden 1 ton alüminyum yapmak için gereken enerji cevherden yapılacak alüminyum için harcanan enerjinin %4’üdür. Aynı şekilde bakır bileşimlerin, geri kazanılması için gereken enerji bu metalin madenlerden çıkartılması için gereken enerjinin sadece % 13, ve demir/çelik için % 19’u kadardır. (Lyons ve Tonkin, 1975).Aynı şekilde l ton kullanılmış kağıdın geri kazanılması ile 17 ağaç kurtarılmakta, 4100 kilovat saatlik enerji tasarruf edilmektedir ki bu miktar bir ailenin ortalama olarak l yılda kullandıkları elektrik enerjisidir.
Hurda olarak tabir ettiğimiz maddelerin hurdacılık sektöründe geri kazanılması yukarıda saydığımız yararları ile büyük önem arz etmektedir. Küçümsenen ve önemsenmeyen hurdacılık sektörünün modern ve teknolojik yapıya kavuşturularak çeşitli yasal düzenlemeler ile önemli bir sektör haline getirilmesi ülkemiz açısından büyük önem taşımaktadır.
Aynı zamanda hurdacılığın atık yönetim planı içinde ilk adımı ev ve işyerlerinde atılmaktadır. Atığın yada hurdanın ilk basamağı kaynağında ayrıştırılması olmalıdır. Bu hem kolay hemde masrafsız ilk adımdır. Bizim için atık olan malzeme hurdacılar için atık olmayan hurda tabir edilen üründür. Bu amaçla kaynağında ürünün ayrılması için tüketiciyi biliçlendirici çalışmaların yapılması gerekmektedir.
Aşağıda hurda çeşitleri tanımlanmıştır. Bu hurdalar çok ayrı ürünlerde iz miktarda veya çok fazla miktarlarda bulunabilmektedir. Tanımadığımız bir çok malzemeden hurdacılar ikincil veya birincil ürün olarak hurda çıkarmaktadırlar. Hastalıklar nedeni ile bir çok kişi röntgen filmi çekilmektedir. Bu filmleri belirli bir süre evlerimizde bekletir daha sonra çöpe atarız. Oysa o filmden hurdacılar, uygun tekniklerle geri kazanımda büyük oranlarda gümüş elde etmektedirler. Bu farklı bir örnek olarak burada sunulmuştur. Bizim için atık olarak adlandırılan binlerce üründen geri dönüşümde faydalanılmaktadır.
Hurda Çeşitleri
• Çelik Hurdası ve Paslanmaz Çeşitleri • Demir hurdası ve çeşitleri • Dkp Hurdası • 304 Hurdası • 316 Hurdası • Saç Hurdası ve Çeşitleri • Aliminyum Hurdası ve Çeşitleri • Bakır Hurdası ve Çeşitleri • Krom Hurdası ve Nikel Hurdası • Plastik Hurdası • Kağıt Hurdası • Çinko Hurdası • Kablo Hurdası