ÇevreBilgileri

Yönetmelik Neleri Kapsar

1-Soap-Stock  : Bitkisel yağ rafine sanayiinden kaynaklanmaktadır.

 

2-Tank Dibi Tortular: Bitkisel yağ depolanan tank sistemlerinden kaynaklanmaktadır

 

3-Yağlı Topraklar : Bitkisel yağ rafine sanayiinden kaynaklanmaktadır

 

4-Yağ Tutuculardan çıkan Yağlar : Çeşitli tesislerin özellikle arıtma sistemlerinin yağ seperatörlerinden kaynaklanmaktadır.

   

5-Kullanılmış Kızartmalık Yağlar ve kullanım ömrü geçmiş yağlar : Otel, motel, restoran, yemek fabrikaları, fast food, konut vb noktalardan kaynaklanmaktadır.

   

Türkiye’de yılda 1.500.000 ton bitkisel yağ gıda amacı ile kullanılmaktadır. Bu yağdan yaklaşık olarak 350.000 ton atık yağ oluşmaktadır.

 

Son zamanlarda ülkemizde yağda kızartılmış patates ve diğer yiyeceklerin kullanımında önemli artışlar olmuştur. Bu artışın sonucu kullanılmış bitkisel yağ atıkları da artmıştır.Bitkisel atık yağların kalorileri çok yüksektir. Bu atık yağlar, suya, kanalizasyona döküldüğü zaman su yüzeyini kaplar, su sistemine zarar verir, havadan suya oksijen transferini önler, zamanla suda bozunarak sudaki oksijenin tükenmesini hızlandırır. Atıksu arıtma tesisinin işletme maliyetini artırır. Atık su kanal borularına yapışarak boru kesitinin daralmasına ve tıkanmasına neden olur. Kullanılmış  bitkisel yağlar atık su kirliliğinin %25 ini oluşturmaktadır. Denize, akarsuya ve göle ulaşan bitkisel atık yağlar, kuşlara, balıklara ve diğer canlı türlerine zarar vermektedir. Yukarıda sıralanan olumsuzluklardan dolayı Gelişmiş Ülkelerde ve ülkemizde kullanılmış bitkisel yağların kanalizasyona, yüzeysel  sulara dökülmesi yasaktır. Bu tür yağların kanala dökülmesi önlendiği için gelişmiş ülkelerde atık suların kirlilik yükü Türkiye’deki evsel atıksulara göre daha düşüktür.

 

Kanalizasyona dökülen yağlar atık su arıtma tesislerine zarar verir ve işletme maliyetini artırır.  Evsel atık sular genel olarak biyolojik olarak arıtılırlar. Evsel atık su içinde bulunan yağları biyolojik olarak arıtmak mümkün değildir.  Ayrıca biyolojik arıtmada faaliyet gösteren bakteriler yağ ve gresle kaplanarak aktiviteleri engellenir. Atık suyun KOI ve BOI’sinde ciddi artışlara neden olur.  Sonu arıtma ile bitmeyen atık suların içindeki bitkisel ve hayvansal atık yağlar; denizlere, göllere ve akarsulara döküldüğü zaman o suyun kirlenmesi ve sudaki oksijenin azalması sonucu; ortamdaki, başta balıklar olmak üzere diğer canlılar üzerinde büyük tahribata yol açar.Bitkisel yağ atıklarının çöp içerisine atılması veya dökülmesi yasaktır. Çöpe dökülen atık yağlar çöp depolama alanında sık sık yangın çıkmasına neden olmaktadır. Çöp depolama alanı işleticileri kızartma yağlarının çöpe karışmamasını isterler. Kullanılmış yağlar yer altı sularının kirlenmesine neden olabilir. Kirlenen yer altı sularını temizlemek çok çok pahalı ve zordur. Yer altı suları her ülke için önemli bir içme suyu kaynağıdır. Köpekler, ayılar ve bazı kuş türleri (martı gibi) bitkisel ve hayvansal yağ atıklarını severler. Bu durum hayvanların bu depolama alanına gelmesine neden olur.

   

Ürün geri kazanımı (Biyodizel, Sabun, Yemlik Yağ vb.)

(Bakanlıktan toplama lisansı almış geri kazanım tesislerinde)

        

(Bakanlıktan lisanslı tesislerde yakma)

 

Atık yağların ithali yasaktır.

 

Atık yağlar ile bu yağların işlenmesi sonucu oluşan atıkların çevreye zarar verecek şekilde depolanması, taşınması,  doğrudan veya

dolaylı bir biçimde alıcı ortamlara verilmesi ve mevcut düzenlemeler haricinde yakılması yasaktır.

 

Kullanılmış kızartmalık yağların doğrudan veya dolaylı olarak yemeklik yağlara, ham yağlara, mineral yağlara karıştırılması ve doğrudan yakıt

olarak kullanılması yasaktır.

 

Yağlı topraklar, orman ve ağaçlandırma alanlarına, tarım arazilerine ve buna benzer yerlere bırakılamaz, açık alanlarda kontrolsüz olarak

geçici depolanamaz.

 

Atık yağlar, toplama lisanslı geri kazanım tesisleri ile geçici depolama izni almış toplayıcılar dışında gerçek ve tüzel kişiler tarafından

toplanamaz, alınıp satılamaz.

 

Bitkisel Atık Yağ Üreticilerinin Yükümlülükleri

Kullanılmış kızartmalık yağ üreten tesisler, bu yağların toplanması için lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya toplayıcılarla yıllık sözleşme     yapmakla yükümlüdürler. Bu yağların ücretsiz olarak geri kazanımcıya veya toplayıcılara teslim edilmesi esastır.

 

•     Yetki sahasında bulunan lokantalar, sanayi mutfakları, oteller, tatil köyleri, motel ve yemekhaneler, hazır yemek üretimi yapan

firmalar ile diğer yerlerde gerekli denetimleri yaparak kullanılmış kızartmalık yağların kanalizasyona dökülmesini önlemekle,

•     Sınırları dahilinde kullanılmış kızartmalık yağ üreten işletmelerin lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya valilikten geçici depolama

izni almış toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmalarını sağlamak, buna ilişkin kayıtları ilgili valiliğe bildirmek, sözleşme yapmayanlara gerekli

 cezai işlemi uygulamakla,

•     2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanması için gerekli sistemi kurmak, halkı bu konuda

bilgilendirerek atık yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı itibariyle başlatmak.

 

Yemeklik Bitkisel Yağ Üreticilerinin Yükümlülükleri  

 Piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarını yıllık olarak Bakanlığa bildirmek,

Kızartmalık yağ ambalajlarının etiketlerinde çevre bilgisine yer vermek,

 

1-Kullanılmış kızartmalık yağları diğer atıklardan ayrı olarak temiz ve ağzı kapaklı bir kapta biriktiriniz.

2-Kullanılmış kızartmalık yağları, çevrenin korunması amacıyla kanalizasyona, toprağa, denize ve benzeri alıcı ortamlara dökmeyiniz.

3-Bu yağları kullanılmış kızartmalık yağ toplayıcılarına vermeye özen gösteriniz.

 

•     Tesiste giriş bölümü, atık kabul ünitesi, atık yağ geçici depolama alanı, prosese uygun fiziksel, kimyasal veya biyolojik arıtma tesisi

bulunması zorunludur.  

•     Atık yağlardan elde edilen ürünlerin standartları sağladığının sürekli olarak izlenmesi için, geri kazanım tesislerinde akredite edilmiş bir laboratuvar bulunur, bulunmaması halinde bu ihtiyaç bir başka akredite laboratuvardan karşılanır.

 

 Geçici depolama alanları, geri kazanım ve rafineri tesislerinde hammadde olarak atık yağların, proses atıklarının ve yan ürünlerin biriktirildiği yerlerdir.            

 Atık kabul alanı yağmura karşı korunur.  Beyaz renkte olacak depolama tanklarının üzerinde Bitkisel Atık Yağ ibaresi bulunur ve atığın cinsi tank üzerinde (soap-stock, tank dibi tortu, kullanılmış kızartmalık yağ ve benzeri) belirtilir.  

 Kullanılmış kızartmalık yağların verimli bir şekilde toplanabilmesi için, geri kazanım tesisleri dışında geçici depolama alanları kurulabilir.

Atık yağlar, geçici depolama alanlarında üç aydan fazla süre ile depolanmaz.

 

        1) Geçici depolama alanları kapalı sistem olmalı,

        2) Tesiste kantar ve atık kabul alanı bulunmalı,

        3) Bu alanlarda en az 30 ton kapasiteli kullanılmış kızartmalık yağı biriktirme tankı bulunmalı ve bu tanklar güvenlik havuzları içinde olmalı,

        4)Tanklar beyaz renkli olmalı ve üstünde “Kullanılmış Kızartmalık Yağ” ibaresi bulunmalı,

        5)Tanklar kolay temizlenebilecek özellikte ve seviye göstergeli olmalı,

        6) Geçici depolama tesisinin zemini betonarme olmalı,

        7) Toplayıcıların lisanslı toplama araçları bulunmalı,

        8) Toplama bidonları yıkama kolaylığı için çember kapaklı olmalı ve yeterli sayıda bulunmalı,

        9) Boşaltılan taşıma araçlarının, bidon ve konteynerlerin temizleneceği bir yıkama ünitesi bulunmalı,

        10) Yıkama ünitesinden çıkan yağlı suların biriktirileceği yıkama suyu biriktirme tankı veya tankları bulunmalı,

        11) Yağlı yıkama sularının arıtımı bir başka tesiste yapılamıyorsa, bu alanda yıkama sularının arıtımının yapılacağı bir sistem bulunmalı,

        12) Dökülen yağların toplanması için yeterli miktarda emici madde bulunmalı,

        13) Yangına karşı gerekli önlemler alınmalı,

        14) Yağmur suyunun yıkama suyu ile karıştırılmaması için gerekli önlemler alınmalı,

        15) Kokuya karşı önlem alınmalı,

        16) Tesisten sorumlu en az bir teknisyen sürekli olarak tesiste bulundurulmalıdır.

 

        Biodizel, soya yağı, kanola yağı gibi bitkisel yağlar ile kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağlardan elde edilen diesel motorlarda kullanılan yenilenebilir ve domestik bir yakıttır. Özellikle son zamanlarda geri kazanılan bitkisel ve hayvansal atık yağlar biomotorin (biodizel) üretiminde kullanılması ile;

      Karbon dioksit gibi sera gazı etkisi,

      Kanser yapıcı klorlu organik maddelerin egzozdan atmosfere atılması,

      Yanmamış hidrokarbon emisyonu,

      Ozon oluşturucu kirleticilerin emisyonu,

      Egzozdan motorine göre %75 daha fazla kirletici atılması,

      Su kaynaklarının daha fazla kirlenmesi,

      Egzozdan motorinin aksine kükürt dioksit atılması,

önlenmektedir.

Her bir ton biodizel kullanılması halinde üç ton karbon dioksit emisyonu azalır.

Elde edilen biodizel yakıtı motorun içine % 5-20 oranında karıştırarak motorinli araçlarda yakıt olarak kullanılmaktadır.

 

Atık yağlardan sabun ve diğer ürünlerin üretimi  

Geri kazanım tesisleri, sabun üretimi için Sağlık Bakanlığından, yemlik yağ üretimi için Tarım ve Köyişleri Bakanlığından gerekli izinleri alır.

Bunların dışındaki ürünlerin üretimi ve kullanımı için gerekli izinler, meri mevzuat çerçevesinde ilgili kurumlardan alınır.

Standardı belirlenmemiş olan geri kazanım ürünleri ile yarı mamuller nihai tüketim maddesi olarak kullanılmaz

Kullanılmış bitkisel yağların kalorisi çok yüksek olduğundan hayvan yemi hazırlanmasında kullanılabilir. Bu tür atık yağlar hayvan yemi olarak kullanılmadan önce atık yağ içindeki PCB, PAH, furan, dioksin ve dioksin benzeri madde miktarı belirlenmelidir. Hayvan yeminin hem kalorisini artırmak hem de bağlayıcı olarak görev yapması amacı ile belli oranda kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağ atıkları kullanılır. 

Bitkisel Atık Yağları Toplama Lisansı Alan Firmalar

Bitkisel Atık Yağların Taşınması İçin Araçlara Taşıma Lisansı Alınması

Bitkisel Atık Yağların Taşınması Esnasında Ulusal Atık Taşıma Formunun Doldurulması ve Kullanılması

 

Atık yağlar için toplama lisansı verilmesi

Atık yağları ürün elde etmek amacıyla kullanan geri kazanım tesisleri için Bakanlıktan atık yağ toplama lisansının alınması zorunludur.

Lisans süresi 3 yıldır. Geri kazanım tesisi bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere toplama lisansı verilmez.  

 

         1- Biyodizel üretimi yapacak geri kazanım tesisleri için, Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ve TÜBİTAK’tan,

         2- Sabun, yemlik yağ ve diğer ürünlerin üretimini yapacak geri kazanım tesisleri için, TÜBİTAK ve bir üniversiteden alınacak teknik  raporlarla belgelenir.

 

29/04/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik(ÇKAGİLHY) kapsamında 01/04/2010 tarihinden itibaren olumsuz çevresel etkileri olan faaliyet ve işletmeler için, bütüncül yaklaşım çerçevesinde kirliliğin önlenmesi, azaltılması ve kontrolü için tek bir çevre izni/çevre izin ve lisansı verilmesi uygulaması başlatılmıştır.

 

Yönetmelik kapsamında çevre izin/lisans başvuruları 01.07.2010 tarihi itibariyle tüm illerde elektronik uygulamaya geçilmiştir.